Kombucha là một loại trà lên men được tạo ra từ sự kết hợp giữa trà đen hoặc trà xanh, đường và vi sinh vật cộng sinh gọi là SCOBY. Loại thức uống này đang ngày càng được ưa chuộng trên toàn cầu, đặc biệt là tại thị trường Mỹ, nhờ vào hương vị chua nhẹ dễ uống cùng nhiều lợi ích được cho là tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, bên cạnh sự lan rộng về mặt thương mại và truyền thông, vẫn còn không ít băn khoăn được đặt ra xoay quanh câu hỏi liệu kombucha có thực sự thân thiện với môi trường và phù hợp với xu hướng tiêu dùng bền vững hay không.
>>> Tìm hiểu thêm: Kombucha là gì? Lợi ích, cách dùng và những điều cần lưu ý.
Quá trình lên men kombucha là tự nhiên, không cần chất bảo quản hay thành phần tổng hợp. Một số nghiên cứu tại Mỹ khẳng định:
Quy trình sản xuất tiết kiệm năng lượng, đặc biệt khi ủ tại nhà.
Giảm thiểu sử dụng bao bì nhựa nếu dùng chai thủy tinh tái sử dụng.
SCOBY sinh sôi tự động có thể tái dùng nhiều lần, tạo ra ít phụ phẩm.
Ngoài ra, các chất thải như bã trà hay SCOBY dư thừa có thể quay vòng làm phân bón hữu cơ, góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn.
Kombucha thương mại vẫn tồn tại nhược điểm về môi trường như:
Tốn năng lượng và khí thải CO₂ trong khâu đóng lon/chai và vận chuyển xa
Sản phẩm nhập khẩu có dấu chân carbon lớn, dù vỏ tái chế nhưng khai thác nguyên liệu xa không tránh khỏi tổn thương môi trường
Nếu không bảo quản tốt, chai thủy tinh dễ vỡ và gây lãng phí tài nguyên
Tự ủ kombucha tại nhà nếu bạn có điều kiện, vừa tiết kiệm vừa giảm khí thải đóng gói.
Tái sử dụng chai thủy tinh nhiều lần, hạn chế dùng đồ uống đóng lon nhựa.
Chọn thương hiệu địa phương tích cực hỗ trợ tái chế và giao hàng khu vực gần.
Tận dụng bã trà và SCOBY để làm phân bón cho vườn hoặc cây cảnh.
Kombucha hoàn toàn có tiềm năng trở thành một trong những lựa chọn thức uống thân thiện với môi trường, đặc biệt khi người tiêu dùng biết cách sử dụng một cách hợp lý và có ý thức. Việc tự ủ kombucha tại nhà không chỉ giúp giảm thiểu nhu cầu bao bì đóng gói mà còn cho phép tái sử dụng các phụ phẩm như SCOBY hoặc bã trà, từ đó góp phần làm giảm lượng rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, đối với các sản phẩm kombucha thương mại có quy mô lớn, người tiêu dùng vẫn cần cân nhắc đến yếu tố vận chuyển đường dài và hình thức bao bì sử dụng, vì đây chính là những khâu có thể tạo ra lượng khí thải carbon đáng kể, ảnh hưởng đến tổng thể mục tiêu bảo vệ môi trường.